Ogrzewanie postojowe we wszystkich modelach Roverów: jak to zrobić małym kosztem i mieć więcej możliwości.

Część I - Mikroprocesorowy sterownik webasto

Wraz z nastaniem zimy po raz  kolejny aktualnym zrobił się temat dogrzewania silników diesla. Jak wiadomo, w dieslu R75 w standardzie występował piec Webasto, ale tylko do 2002 roku. Później Webasto można było dokupić za dodatkową kasę,  przez co cześć użytkowników CDTi na pewno nie może cieszyć się z tego wspaniałego wynalazku. Jednak Rover zostawił węże cieczy chłodzącej i paliwa na miejscu - wiec w każdym dieslu R75 istnieje możliwość łatwego wbudowania pieca Webasto.

Zwykle w R75 mamy tylko automatyczny dogrzewacz silnika, który załącza się po uruchomieniu silnika, jeżeli temperatura na zewnątrz jest niższa niż +5C. I to jest największą wadą takiego sposobu zamontowania tego urządzenia, bo w zimie byłoby dobrze mieć możliwość zagrzania silnika już przed tym, jak go chcemy odpalić. Firma Webasto sprzedaje dodatkowe urządzenia, które pozwalają na sterowanie piecem i odpalenie go wcześniej ,a nie w momencie wyjazdu. Jest to zegar, ustawiany na potrzebny nam czas (jak budzik) lub zdalne sterowanie piecem sposobem radiowym. Jako były elektronik zdecydowałem się nie kupować tych dodatków, które kosztują dość dużo i wszystkie jednak wymagają dodatkowych przewodów w R75 (Rover niestety nie montował instalacji elektrycznej dla takich dodatków), tylko zrobić samemu zdalne sterowanie. Na forum już istnieje rozwiązanie Mariana_K na radiolinii i sterownikach (dzięki mu za to!), ale ono ma swoje wady, które sam autor opisał w artykule. Jest również rozwiązanie sprzedawane przez jednego Anglika z angielskiego forum R75 i MG ZT www.the75andztclub.co.uk , które można zobaczyć tutaj: http://www.ttelectronic.co.uk/75.html i które też mi dało impuls do myślenia.

Podstawowy schemat podłączenia pieca jest pokazany poniżej. Zwracam uwagę na fakt, że to tylko przykład, który pozwala zrozumieć jak piec jest połączony z innymi podzespołami auta. Piec nie jest zależny od innych systemów takich jak ECM(ECU) . Można go zainstalować w dowolnym Roverku. W roverach R75 do pieca (X1) jest podłączony jeszcze jeden przewód na pin 2 - to jest przewód K-bus, pozwalający diagnozować pracę pieca przy pomocy podpięcia komputera pod łącze diagnostyczne w kabinie. Ten pin dla pracy pieca NIE JEST POTRZEBNY - a czasami piec powoduje problemy w innych podzespołach samochodu, jeżeli sterownik pieca zakłóca normalną pracę linii K-bus. W takich przypadkach ten przewód możemy śmiało odłączyć - piec powinien dalej sprawnie pracować, o ile nie umarł sterownik pieca.

Rys 1. Podstawowy schemat włączenia pieca Webasto.

Pracą pieca steruje włącznik termiczny, podłączony przez bezpiecznik F1. W przypadku R75 znajduje się za kratkami zderzaka i ma typ JWL100030A. Zawsze można zastosować tańszy analog od Land Rovera - typ JWL000020 (przyda się również przy montowaniu pieca w dowolnym innym aucie). Zadaniem tego włącznika termicznego jest podanie na piec +12V, kiedy temperatura powietrza jest niższa niż +5C. UWAGA: piec przy takim podłączeniu będzie pracować ciągle, dopóki nie rozładuje akumulatora - przy samodzielnej instalacji musimy na wyłącznik termiczny podać +12V, które pojawia się tylko po przekręceniu kluczyka ( w R75 trzeba do tego uruchomić silnik ).

Na zewnątrz mamy tylko dwa łącza: X1 i X2 - inne łącza kryją się w obudowie pieca. X3, X4 i X5 to złącza świecy żarowej/czujnika płomienia, wentylatora i pompy wodnej odpowiednio. Nie są one nam potrzebne dla rozbudowy funkcjonalności pieca, zatem nie będziemy o nich mówić szczegółowo. Łącze X2 to po prostu zasilanie pieca i jeżeli odpowiedni bezpiecznik (w R75 to F8 pod maską) mamy cały, to więcej tutaj nas nic nie będzie interesować.

Łącze X1 jest najważniejsze - stąd zaczniemy nasza przygodę z rozbudowaniem funkcjonalności do ogrzewania postojowego. W R75 montowano dwa typy pieców, nieco różniących się sposobem podłączenia i sterowania - 66232C i 98570B. Typ pieca razem ze znaczkiem firmy Webasto i innymi danymi można znaleźć na białej kartce przylepionej na korpusie.

Rys 2. Typ Webasto.

Budowa obu typów pieców jest praktycznie taka sama, rożni się tylko sterownik pieca i sposób jego podłączenia. Jeszcze jedna zasadnicza różnica - nowszy typ 98570B ma błąd w wewnętrznym oprogramowaniu sterownika pieca - sygnał na pin 4, przeznaczony dla włączenia panelu klimatyzacji, pojawia się natychmiast po odpaleniu pieca. W starszym modelu panel klimatyzacji jest załączany dopiero wtedy, gdy płyn chłodzący zagrzeje się do +30C.

Przeznaczenie kontaktów (zgodnie z instalacją w R75):

Jak widzimy, w różnych typach pieców piny 1 i 3 mają nie tylko inne przeznaczenie, ale również potrzebują innych sygnałów dla zdalnego włączenia pieca, co musimy uwzględnić w sterowniku. Dla rozbudowy potrzebujemy tylko dwa piny: 1 lub 3 w zależności od typu Webasto, i 4 dla włączenia dmuchawy w kabinie, kiedy temperatura cieczy chłodzącej osiągnie +30C (lub po włączeniu pieca w przypadku 98570B).

Przed przystąpieniem do modyfikacji, lub w przypadku jakichś usterek pieca możemy go przetestować nawet nie używając specjalnego oprogramowania i kabla:
1. Silnik musi być wyłączony;
2. Robimy reset sterownika pieca - zasada pracy Webasto jest taka, że po 3 nieudanych próbach odpalenia piec sam siebie dezaktywuje, zapisując te błędy w pamięci i już nie odpala. Aby skasować błędy, musimy wyciągnąć wtyczkę X2 lub bezpiecznik F8 na 10-15 sekund. Po załączeniu zasilania dmuchawa pieca nie powinna załączać się - jeżeli tak się dzieje to na pewno mamy problem ze sterownikiem;
3. Dla modelu 66232C podajemy +12V z akumulatora na 1 pin łącza. UWAGA : +12V podłączamy na stałe na cały czas testu! ;
4. Dla modelu 98570B podajemy 0V (masę) z akumulatora na 3 pin łącza. UWAGA : 0V podłączamy na stałe na cały czas testu! ;
5. Zaraz po podłączeniu w punktach 3 lub 4 musimy usłyszeć szum dmuchawy pieca - zaczyna się proces rozpalania. Natychmiast uruchamiamy stoper w telefonie i notujemy czasy;
6. Jeżeli dmuchawa przestanie pracować po 2 minutach i 7 sekundach, to:
a) Pompa paliwa ma zwarcie lub przewód jest urwany;
b) Pompa cieczy chłodzącej ma zwarcie lub przewód jest urwany;
c) Świeca żarowa ma zwarcie lub przewód jest urwany;
d) Za małe napięcie akumulatora, ale to mało prawdopodobny przypadek;
e) Problem sterownika.7. Jeżeli dmuchawa przestanie pracować więcej niż po 2 minutach i 10 sekundach, to generalnie sterownik i pompy są sprawne, problem może być ze świeca żarową;
8. Jeżeli szum ustaje po 4 minutach i 5 sekundach (3 sekundowa przerwa po 2 minutach), oporność świecy żarowej jest za wysoka (większa niż 0.6 Oma) i niema zapłonu;
9. Jeżeli szum ustaje po 4 minutach i 40 sekundach (3 sekundowa przerwa po 2 minutach), zapłon jest, jednak mamy błąd czujnika płomienia lub piec nie pracuje autonomicznie bez świecy żarowej;
10. Jeżeli piec pracuje 5 minut i więcej - tylko WTEDY możemy uznać, że jest sprawny.

Jak widzieliśmy z tabeli przeznaczenia kontaktów, w każdym typie pieca mamy po jednym kontakcie dla zdalnego włączania pieca, co wykorzystamy dla naszych celów. Problem polega na tym, że w łączu X1 w pustych miejscach niema blaszek na przewody - jednak możemy blaszki nabyć na przykład tutaj: http://pl.rs-online.com/web/search/searchBrowseAction.html?method=getProduct&R=4959653 . UWAGA: nie wyrzucajmy niebieskich zatyczek - przydadzą się nam jako zabezpieczenie przewodów przy instalacji. Łącze jest w takim miejscu, gdzie łatwo dostaje się pył i wilgoć, więc wejście przewodu do łącza musi być hermetyczne.

W swoim rozwiązaniu użyliśmy mikrokontrolera, jako rozwiązania, które daje możliwość w prosty i łatwy sposób sterować zdalnie piecem i automatycznie wyłącza go po jakimś określonym czasie, żeby nie obciążać akumulatora, jeżeli nigdzie nie pojedziemy.

Rozwiązanie ma następujące możliwości:
1. Pozwala zdalnie włączyć piec używając standardowej radiolinii, którą można kupić na Allegro lub w firmach, sprzedających na przykład systemy otwierania bram;
2. Pozwala zdalnie włączyć piec używając ekspandera GSM, jak to zrobił sobie kolega robo;
3. Pozwala w dowolnym momencie zdalnie wyłączyć piec, jeżeli nigdzie nie pojedziemy;
4. I tryb pracy: grzeje silnik i kabinę 15-20 minut, potem automatycznie wyłącza piec i panel klimatyzacji. Panel klimatyzacji jest włączany po osiągnięciu temperatury wody w Webasto ok. +30C - o tym sygnalizuje +12V na 4 pinie złącza Webasto. Po pojawieniu się tego sygnału sterownik włącza panel ATC. Siła nawiewu będzie taka, jaką zostawiliśmy wychodząc z auta. Tryb może być używany przy niewielkich mrozach. Tryb włącza się po przytrzymaniu przycisku pilota radiolinii przez mniej niż 3 sekundy.
5. II tryb pracy: grzeje silnik i kabinę 25-30 minut, potem automatycznie wyłącza piec i panel klimatyzacji. Panel klimatyzacji jest włączany po osiągnięciu temperatury wody w Webasto ok. +30C - o tym sygnalizuje +12V na 4 pinie złącza Webasto. Po pojawieniu się tego sygnału sterownik włącza panel ATC. Siła nawiewu będzie taka, jaką zostawiliśmy wychodząc z auta. Tryb dla większych mrozów. Tryb włącza się po przytrzymaniu przyciska pilota radiolinii przez 3 do 5 sekund.
6. III tryb pracy: przedmuchanie kabiny latem w gorące dni przed jazdą. Automatycznie wyłącza się po 10-15 minutach. Tryb włącza się po przytrzymaniu przyciska pilota radiolinii przez więcej niż 5 sekund.

Czego brakuje:
1. Zegara. Zostanie dodany w sterowniku wersji 2.0;
2. Pomiaru temperatury i automatycznego wyłączania się po określonym czasie (zależnym również od minusowej temperatury) lub przy osiągnięciu określonej temperatury w kabinie. Indykacja realnej temperatury w kabinie. Będzie w wersji 2.0;
3. Indykacji włączenia Webasto na pilocie. To zależy od używanej radiolinii, ale jak do tej pory nie udało się znaleźć takiej, która miałaby zwrotny radiokanał.

Rys 3. Schemat sterownika dla zdalnego sterowania piecem.

Rys 4. Płytka sterownika.

Rys 5. Sterownik.

Rys 6. Połączenie radiolinii, sterownika, pieca i panelu klimatyzacji (ATC).

Schemat jest dość prosty - mikrokontroler PIC16F675 odczytuje stan radiolinii, mierzy czas, przez jaki na pin 3 J4 jest 0V (czyli masa) i w zależności od tego włącza odpowiedni tryb pracy przez przekaźniki RL1(dla ATC) i RL2 (dla pieca). Złączka J5 na płytce sterownika jest przeznaczona dla wybierania typu pieca i podania odpowiedniego poziomu sygnału sterującego poprzez przekaźnik RL2. Przez pin 2 J1 mikrokontroler monitoruje stan 4 kontaktu pieca - kiedy tutaj pojawia się +12V jest uruchamiany przekaźnik RL1, a razem z tym i panel ATC. W przypadku pieca 98570B nieco inna wersja oprogramowania mikrokontrolera uruchamia panel ATC po 5 minutach włączenia Webasto.

Program kontrolera dla forumowiczów może być udostępniony w postaci zaprogramowanego mikrokontrolera po koszcie samego mikrokontrolera, koszcie przesyłki i symbolicznej opłacie za czas z tym związany. Rysunek płytki drukowanej jest udostępniony na forum.

Jak już wspomniano wyżej, piec Webasto montowany w R75 nie jest zależny od innych elektronicznych podzespołów samochodu i kupiony od anglika może być zainstalowany w dowolnym dieslu, przy użyciu schematu podstawowego. Problem będzie tylko z doprowadzeniem paliwa i cieczy chodzącej, ale jak się chce mieć ciepło to wszystko jest do rozwiązania. Również można dodać sterownik zdalnego włączania pieca. Co do wentylacji w kabinie, to w każdym przypadku trzeba byłoby dostosować sposób włączenia RL1 w zależności od auta.

Dziękuję koledze robo za szczegółowy opis instalacji sterownika w samochodzie.

Autor: Witek (VMatas)

Część II - Montaż i uruchomienie

Potrzebne podzespoły i narzędzia

Do rozbudowy Webasto w R75 potrzebne będą następujące elementy:

- sterownik made in VMatas - do własnoręcznej budowy według schematu lub nabycia u kolegi VMatas na forum roverki.pl

Rys 7. Sterownik w pudelku, gotowy do instalacji.

- radiolinia - do nabycia np. na allegro lub eBay. Ja wybrałem za podpowiedzią VMatasa model z eBay dostępny za 7? z przesyłką, w którym przekaźnik zwiera styki tak długo jak długo mamy wciśnięty przycisk pilota.

Rys 8. Radiolinia i pilot.

- kilka metrów przewodów 0.5-0.75mm² w różnych kolorach - do nabycia w każdym sklepie elektrycznym.

Pomocne też mogą się okazać: scyzoryk, ucinaczki, lutownica, miernik uniwersalny, szczypce uniwersalne, kpl. wkrętaków, opaski zaciskowe z tworzywa sztucznego, taśma izolacyjna, konektory, kostki do konektorów, zaciskacz do konektorów, czteropak preferowanego gatunku piwa, dobra płyta w zmieniarce i wolne popołudnie.

Rozmieszczenie podzespołów

Optymalne rozmieszczenie podzespołów, które maksymalnie ułatwia podłączenie całości, to sterownik VMatasa umieszczony za ATC i radiolinia umieszczona pod deską rozdzielczą w okolicy lewego nadkola (żeby było możliwie daleko od oryginalnej radiolini alarmu, a jednocześnie żeby nie wymagało ciągnięcia kilometrów instalacji i demontażu dodatkowych elementów auta). Rzecz jasna każdy montuje jak mu wygodnie ale logika wskazuje takie właśnie rozmieszczenie za w miarę optymalne. Do poprowadzenia instalacji i montażu podzespołów należy zdjąć z podszybia osłonę silniczka wycieraczek i zbiorniczka płynu hamulcowego, a w kabinie należy zdjąć osłony deski rozdzielczej pod kolumną kierownicy oraz wymontować ATC oraz radio. Przed grzebaniem w instalacji auta dobrze jest też odłączyć akumulator.

Instalacja elektryczna

Ingerencja w oryginalną instalację elektryczną auta ogranicza się do rozcięcia dwóch przewodów zasilających ATC w celu wpięcia w to miejsce sterownika Webasto:

Rys 9. Przewody ATC do rozcięcia.

Rozcięte końcówki zakończyłem kostkami umożliwiającymi wpięcie sterownika lub bezpośrednie połączenie instalacji jak w oryginale:

Rys 10. Rozcięte przewody od ATC już z kostkami.

Ponadto znaleźć trzeba miejsce i podłączyć się pod +12V dostępne w każdym położeniu kluczyka w stacyjce w celu doprowadzenia zasilania do sterownika i radiolinii (zasilanie zapalniczki nie nadaje się, bo +12V jest tam dopiero po przekręceniu kluczyka). Dodatkowo natomiast trzeba położyć przewody łączące sterownik z Webasto i z radiolinią oraz zapewniające zasilanie dołożonych podzespołów.

Najbardziej pracochłonna część to przeprowadzenia przewodów od miejsca montażu sterownika do Webasto. Przewody przez ścianę grodziową poprowadziłem przelotką od linki otwierania maski, a dalej po ścianie grodziowej do skrzynki akumulatora gdzie dołożone przewody wchodzą w peszel i łączą się z oryginalną wiązką Webasto. Przewody dobrze jest upiąć opaskami zaciskowymi, żeby się nie pałętały gdzie nie trzeba. Ponadto w miejscach narażonych na uszkodzenie przewody owinąłem taśmą izolacyjną dodatkowo zabezpieczając je przed przypadkowym uszkodzeniem:

Rys 11. Droga dla przewodów od pieca.

Dla ułatwienia dostępu do instalacji Webasto rozcinamy opaski zaciskowe trzymające wąż wodny z odpowietrznikiem i filtr powietrza Webasto i przeprowadzamy dodatkowe przewody oryginalnym peszelem instalacji:

Rys 12. Przewody przy Webasto.

Po prawidłowym ułożeniu przewodów do Webasto ucinamy nadmiar przewodów i zarabiamy piny dostarczone razem ze sterownikiem ,umieszczając je w odpowiednich miejscach (przewód załączający Webasto - pin 1 lub 3 w zależności od typu Webasto oraz przewód załączający ATC - pin 4) oraz zakładamy nowe opaski zaciskowe w miejsce wcześniej rozciętych:

Rys 13. Łącze X1 z zainstalowanymi przewodami ? piec 98570B.

Przewody od strony kabiny doprowadzamy do przestrzeni za ATC po drodze spinając je opaskami z elementami nadwozia lub z istniejącą instalacją.

Rys 14. Przewody przy wiązkach.

Najwygodniej prowadzić je nad kolumną kierowniczą w miejscu, gdzie przechodzi oryginalna wiązka. Tą samą drogą przeprowadziłem dodatkowe trzy przewody, z których dwa zapewnią zasilanie radiolinii, a trzeci pozwoli połączyć ją ze sterownikiem pieca. Tym samym w tunelu za radiem i ATC mamy wyprowadzone 5 nowych przewodów: dwa przewody od Webasto, jeden przewód inicjujący pracę sterownika za pomocą sygnału z radiolinii oraz dwa przewody zasilające radiolinię. Przewody zasilające sterownik Webasto oraz radiolinię podłączyłem pod zasilanie radia (w moim przypadku monitora nawigacji/TV). Wszystkie przewody spiąłem opaskami zaciskowymi z oryginalną instalacją i zakończyłem kostkami połączeniowymi, żeby nie było problemu z demontażem poszczególnych podzespołów:

Rys 15. Zakończenia przewodów kostkami.

Podłączenie sterownika

Ponieważ chciałem tak zamontować sterownik, żeby była możliwość bezproblemowego demontażu i powrotu do układu fabrycznego, po rozcięciu instalacji ATC rozcięte końcówki zakończyłem kostkami samochodowymi, które można ze sobą połączyć pomijając sterownik. Analogiczne kostki kończą wyprowadzenia sterownika, umożliwiając wpięcie sterownika w instalację. Dodatkowe kostki instalacji sterownika pozwalają podłączyć zasilanie, wyprowadzić przewód sterujacy do radiolinii oraz podłączyć Webasto. Sam sterownik należy umieścić w wolnej przestrzeni za ATC w taki sposób, aby uniemożliwić mu swobodne przemieszczanie powodujące stuki i inne hałasy w czasie jazdy. Najwygodniej unieruchomić sterownik spinając go opaskami zaciskowymi z elementami instalacji lub nadwozia.

Rys 16. Zainstalowany sterownik.

Podobnie opaskami proponuję zamocować radiolinię w okolicach lewego nadkola.

Po wszystkich tych zabiegach podłączamy akumulator i sprawdzamy prawidłowe działanie naszych modyfikacji. Zamontowany sterownik z radiolinią nie wymaga żadnych regulacji czy innych zabiegów i o ile nie popełniliśmy błędu w instalacji powinien od razu poprawnie pracować. Po zweryfikowaniu działania montujemy na swoim miejscu radio, panel ATC i osłony.

Suplement

Zainicjować pracę sterownika można w dowolny sposób podając impuls masy. Trzeba tylko pamiętać, że zgodnie z programem sterownika impuls długości mniejszej niż 3 sekundy uruchamia Webasto na około 15 min, impuls długości 3 - 5 sekund uruchamia Webasto na około 30 min, a impuls powyżej 5 sekund uruchamia przewietrzanie wnętrza. Dlatego odpowiednie do sterowania są radiolinie załączające przekaźnik w trybie monostabilnym i działające tak długo jak długo wciśnięty jest przycisk nadajnika. Niezawodne działanie ograniczone jest do strefy pewnego działania radiolinii i precyzyjnego wciśnięcia przycisku. Brak kanału zwrotnego i tym samym potwierdzenia odebrania sygnału jest chyba największą wadą stosowania ogólnie dostępnych radiolinii. Dużą dozą niepewności jest okupione załączenie Webasto w aucie stojącym na granicy zasięgu radiolinii, a pamiętać należy, że zasięg zależy od szeregu czynników zewnętrznych i może się zmieniać w bardzo szerokim zakresie w zależności od miejsca postoju. Oryginalne zdalne sterowanie Webasto czyli telestart T90/T91 potwierdza zadziałanie systemu sygnałem zwrotnym, ale ogranicza funkcjonalność do uruchomienia Webasto na całą godzinę bez innych opcji, a dodatkowo kosztuje majątek. Te wady oraz przypadki parkowania auta w odległości ok. 500 m od strefy przebywania skłoniły mnie do poszukiwania alternatywnych do radiolinii rozwiązań. Na allegro za ok. 130zł znalazłem ekspander GSM.

Rys 17. Ekspander GSM z telefonem.

Po dołożeniu taniego telefonu, np. Nokia 6150 za ok. 25 zł można za pomocą SMSa precyzyjnie zainicjować żądany tryb pracy sterownika Webasto z dowolnego miejsca na ziemi (o ile rzecz jasna mamy tam zasięg GSM). Potwierdzenie załączenia wybranej opcji sterownika można na życzenie otrzymać od urządzenia za pomocą SMSa lub sygnału dzwonka. Za podpowiedzią VMatasa zainstalowałem też aplikację na telefon wysyłającą SMSa o żądanej porze, przez co w prosty sposób sterownik uzyskał funkcjonalność zegara sterującego załączając Webasto o dowolnej wcześniej wybranej porze. Wybrany przeze mnie model ekspandera GSM posiada dwa wejścia czujnikowe oraz dwa wyjścia sterujące. Wszystkie programowalne w dość szerokim zakresie. Dodatkowo ma też wyjście zależne i wejście na dwa czujniki temperatury. Na potrzeby sterownika Webasto wykorzystane zostało tylko jedno wyjście sterujące. Wyobraźnia i inwencja właścicieli roverków na pewno pozwoli wykorzystać spore możliwości konfiguracji i programowania ekspandera GSM do dodatkowych działań. Koszt eksploatacji ekspandera GSM jest niewielki. Np. karta Play Fresh po doładowaniu za 5 zł przedłuża ważność o 365 dni i umożliwia wysłanie ponad 50 SMSów i taki właśnie jest minimalny koszt eksploatacji.

Jednak nie ma róży bez kolców. Ekspander GSM razem z telefonem pobiera w stanie czuwania do 30mA. Dla porównania sterownik Webasto pobiera około 8mA, wcześniej testowana radiolinia pobiera 7mA, natomiast sam mój Rover 75 w stanie spoczynku bez modyfikacji Webasto pobiera ok. 70 mA. Użytkownikom, którzy nie używają auta regularnie i codziennie proponuję zamontować dodatkowy wyłącznik umożliwiający odcięcie zasilania ekspandera GSM i sterownika Webasto, umożliwiając w ten sposób ograniczenie zużycia prądu w przypadku odstawienia auta na dłużej.

Na koniec chciałbym podziękować koledze VMatas za pomoc w przebrnięciu przez zawiłości schematu i znalezienie odpowiedniego miejsca do podpięcia zasilania i koledze apples, który jako pierwszy montował sterownik VMatasa, za konkretne i skuteczne podpowiedzi w temacie prowadzenia instalacji, a szczególnie przejścia przez ścianę grodziową.

Rzecz jasna wszelkie ingerencje w instalacje samochodu, jak i montaż dodatkowych wodotrysków każdy wykonuje na własne ryzyko i odpowiedzialność.

Pozdrawiam, a naśladowcom życzę bezproblemowego montażu i uruchomienia.

Autor: Paweł (robo)