Jesteś właścicielem ROVERka 75? Jeżeli tak, to koniecznie przeczytaj ten artykuł! Opracowanie to pokazuje jak w miejsce oryginalnego wentylatora chłodnicy zamontować wentylator od innego samochodu.

W poprzednim artykule opisałem jak sprawdzić wentylator chłodnicy i naprawić jego typową usterkę (wytarte szczotki). Wspomniałem też, że w moim przypadku uszkodzony był również komutator, który zregenerowałem nalutowując blaszki miedziane. Okazało się jednak, że odnowiony komutator pracował poprawnie przez 4 miesiące i ponownie uległ uszkodzeniu. Przy okazji dowiedziałem się, że uszkodzenie komutatora jest bardzo powszechne, a regeneracja w specjalistycznym zakładzie to koszt ok. 200 zł. W związku z powyższym postanowiłem skorzystać z rady Rick-a (pozdrawiam serdecznie) i zamontować u siebie wentylator od innego auta. W dalszej części tego opracowania postaram się opisać jak dokonać takiej modyfikacji.

1. Co będzie potrzebne?

Silnik wentylatora (dwuprzewodowy), śmigło i rezystor dużej mocy (ok. 0.3 Ohm, 80 Watt).

2. Jaki wentylator kupić?

Być może w przyszłości - dzięki innym posiadaczom R75 - uda się ustalić jaki wentylator będzie najbardziej optymalny (pod względem wymiarów i sposobu mocowania). Ponieważ ja nie miałem czasu i ochoty na szukanie tego optymalnego - zakupiłem to, co było dostępne. Wykręciłem stary wentylator, pojechałem z nim na najbliższy szrot (miejsce sprzedaży używanych części samochodowych) i kupiłem największy wentylator jaki tam mieli. Udało mi się ustalić, że pochodzi on z samochodu Opel Vectra B.

Kupiłem cały komplet (silnik, śmigło, rezystor mocy) za 150 zł. Śmigło ma promień o ok. 3 cm mniejszy od oryginalnego, łopatki mają też mniejszą powierzchnię. Ponieważ jednak wydajność wentylatora, oprócz wymiarów śmigła, w dużym stopniu zależy od prędkości obrotowej silnika - nie przejąłem się zbytnio innymi gabarytami. Mocowanie silnika Opla też jest inne niż w oryginale. Co prawda jeden i drugi silnik posiada trzy zaczepy, jednak w zakupionym silniku rozmieszczone są symetrycznie na obwodzie, natomiast w oryginale nie. Zaczepy te są umieszczone również w innym miejscu - w połowie głębokości silnika, a w oryginale na powierzchni czołowej.

Oczywiście można improwizować: kupić silnik od innego auta, a śmigło od innego - ja poszedłem na łatwiznę i kupiłem komplet.

3. Jaki rezystor kupić?

Jeżeli kupisz wentylator bez rezystora to możesz dokupić dowolny rezystor o rezystancji ok. 0,3 Ohm i mocy nie mniejszej niż 75 W. Oczywiście im większa moc tym lepiej. Rezystancja będzie wpływała na prędkość obrotową wentylatora dla 1-go biegu ? im większa rezystancja tym mniejsze obroty. Rezystory można kupić np. tu: www.rezystory.net.

4. Jak zamocować nowy silnik?

Wszystko zależy od zaczepów. W moim przypadku rozmieszczenie zaczepów nie pozwalało na przykręcenie silnika w oryginalne miejsce. Musiałem więc zdjąć całą osłonę chłodnicy i dokonać w niej małych modyfikacji.

Aby prawidłowo zdjąć osłonę należałoby rozłączyć rurki od układu klimatyzacji - aby tego nie robić "wyłamałem" fragmenty plastiku (przy pomocy nożyc do blachy) z osłony w okolicy wspomnianych rurek.

Nie wydaje mi się żeby takie "naruszenie" oryginalnego plastiku miało jakikolwiek wpływ na użytkowanie samochodu. Cała osłona nadal ma dużą sztywność, zawieszona jest na dwóch trzpieniach i przymocowana na cztery wkręty.

Po zdjęciu osłony próbowałem "wpasować" nowy silnik zarówno od jej frontu jak i od tyłu. Przy próbie umieszczenia silnika od frontu śmigło wysunięte było zbyt bardzo w kierunku belki przedniej i mogłoby o nią ocierać. Przy próbie montażu silnika od tyłu silnik wystawał zbytnio w kierunku chłodnicy. Konieczne więc były małe przeróbki.

Ponieważ posługiwanie się lutownicą mam opanowane dość dobrze, a służy ona wbrew pozorom nie tylko do lutowania, "wytopiłem" trzy zagłębienia w osłonie chłodnicy. Lutownica wchodziła jak w masełko, więc nie było to trudne.

Należy tylko uważać, żeby nie zagłębić grota lutownicy zbyt bardzo i nie przetopić osłony na wylot.
Teraz pozostało tylko nawiercić otwory w naszych nowych zagłębieniach i przykręcić silnik.

5. Jak podłączyć nowy silnik?

Jak już wspominałem w poprzednim artykule istniało kilka typów silników wentylatora w zależności od rodzaju silnika i rocznika samochodu. Istniały więc instalacje z silnikami cztero, trzy i dwuprzewodowymi. Jeżeli masz instalację dwuprzewodową nic nie musisz przerabiać - w miejsce oryginalnego silnika podłączasz nowy. W przypadku instalacji trzy i czteroprzewodowej należy wprowadzić troszkę modyfikacji.

W moim przypadku instalacja była czteroprzewodową, a jej oryginalny schemat przedstawia rysunek nr 4.

Załączenie pierwszego biegu wentylatora chłodnicy realizowane jest przez podanie napięcia +12V na pierwszą szczotkę silnika. Wyższe obroty (bieg drugi) uzyskiwane są przez podanie napięcia +12V na kolejną szczotkę silnika (nr 2). Najwyższe obroty (trzeci bieg) to podanie masy na szczotkę nr 3 w silniku wentylatora.

Ponieważ w nowszych autach instalacje były dwubiegowe w tym kierunku pójdą nasze modyfikacje. Zmodyfikowany schemat połączeń przedstawia rysunek nr 5 .

Cała trudność w podłączeniu nowego silnika polega na identyfikacji przewodów odpowiadających za poszczególne biegi.

6. Jak zidentyfikować przewody odpowiedzialne za poszczególne biegi?

W moim przypadku (silnik CDT) wygląda to tak:
1 bieg - przewód czerwony
2 bieg - przewód szary
3 bieg - przewód fioletowy
masa - przewód czarny

Rysunek nr 6 przedstawia podłączenia wspomnianych przewodów do odpowiednich przekaźników układu sterującego. Gdyby więc zdarzyło się, że w Twoim przypadku, pomimo tego samego silnika (CDT), kolory przewodów są inne ? możesz sam zidentyfikować odpowiednie przewody.

Jak zidentyfikować przewody w innych wersjach silnikowych?

a) Przewód masy - silnik KV6 oraz K1,8

Odcinamy przewody od oryginalnego silnika, podłączamy układ sterujący do instalacji samochodowej i mierzymy omomierzem rezystancję pomiędzy poszczególnymi przewodami i ujemną klemą akumulatora. Przewód, dla którego rezystancja wynosi zero (lub blisko zera - poniżej 1Ohma) to przewód masy.

b) Pierwszy bieg - silnik KV6 oraz K1,8

Podłączamy układ sterujący do instalacji samochodowej, podłączamy akumulator, uruchamiamy silnik, włączamy klimatyzację wymuszając pracę wentylatora (temperatura "Lo") i sprawdzamy miernikiem na którym przewodzie pojawiło się napięcie. Tak znaleziony przewód jest odpowiedzialny za 1 bieg.

c) Drugi bieg - silnik K1.8

Ponieważ silnik wentylatora posiada tutaj dwa biegi, a więc trzy przewody (a my zidentyfikowaliśmy już dwa przewody) to ostatni niezidentyfikowany przewód odpowiedzialny jest za drugi bieg.

d) Drugi bieg - silnik KV6

W moim przypadku (silnik Diesel) wiedziałem, że 3 bieg realizowany jest przez podanie masy, a nie napięcia na szczotkę sinika, tak więc prześledziłem ścieżki w układzie sterującym i sprawdziłem, który przekaźnik odpowiada za przełączanie masy. W ten sposób zidentyfikowałem przewód 3 biegu. Pozostały przewód był więc przewodem biegu nr 2.

Nie jestem pewien czy w silnikach KV6 sytuacja jest analogiczna, gdyż schemat w RAVE w moim przypadku odbiegał od rzeczywistości - informował, że trzeci bieg realizowany jest podaniem napięcia +12V. Ponieważ jednak silniki wentylatora w przypadku samochodów z silnikiem diesel i KV6 są identyczne jest duże prawdopodobieństwo, że realizacja trzeciego biegu w obu przypadkach jest identyczna (podanie masy). Jeżeli więc którykolwiek przekaźnik układu sterującego przełącza masę, a nie +12V na szczotki silnika wentylatora - na 99% jest to przekaźnik trzeciego biegu.

Niestety nie mam 100% pewności i obawiam się, że bez Testbook-a nie da się tego sprawdzić.

Gdyby okazało się, że wszystkie przekaźniki układu sterującego przełączają +12V na szczotki silnika wentylatora - nie przejmowałbym się zbytnio tym, który jest odpowiedzialny za 2-gi, a który za 3-ci bieg. W najgorszym przypadku przy wyższej temperaturze płynu chłodzącego załączy się pełna moc wentylatora, ale przegrzanie silnika nie nastąpi. W takim przypadku wybrałbym przewód losowo.

Istnieje jeszcze jedno rozwiązanie - można zrobić instalację jednobiegową, czyli podłączyć przewód odpowiedzialny za pierwszy bieg bezpośrednio do silnika wentylatora (bez rezystora) i ten zawsze będzie pracował na pełnej mocy.

Wybór należy do Ciebie.
Gdybyś zdecydował się na instalację dwubiegową i nie był pewien prawidłowości połączeń - można pojechać na Testbook-a i sprawdzić działanie poszczególnych biegów. Koszt takiej usługi (ok. 250 zł) jest i tak wielokrotnie mniejszy od kosztów instalacji oryginalnego wentylatora, a uzyskasz pewność połączeń, a wnioski (o ile zechcesz się nimi podzielić) mogą pomóc innym "majsterkowiczom".

7. Co dalej?

Po dokonaniu identyfikacji przewodów należy wykonać połączenia według schematu przedstawionego na rysunku nr 5.
Jedną końcówkę rezystora mocy łączymy z przewodem odpowiedzialnym za bieg pierwszy.
Drugą końcówkę rezystora mocy łączymy z jednym z przewodów wychodzących z silnika. Do tego samego punktu (łączą się tutaj 3 przewody) podłączamy również przewód odpowiedzialny za drugi bieg.
Do drugiego przewodu wychodzącego z silnika podłączamy przewód masy.
Przewód odpowiedzialny za 3 bieg pozostaje nie podłączony - należy go zaizolować.

Do połączeń można użyć standardowych konektorów samochodowych (zaciskanych mechanicznie złączek wsuwanych) lub wykonać połączenia lutowane. Niezależnie od wybranej metody - połączenia należy bardzo dokładnie zaizolować.

Prawidłowo połączony układ przedstawiono na rysunku nr 7.

Rezystor mocy od samochodu Opel Vectra B posiada 3 przewody. Należy podłączyć przewód czarny i jeden z czerwonych (dowolny). Drugi czerwony przewód pozostaje nie podłączony więc należy go zaizolować.

Rezystor mocy przykręcamy do osłony chłodnicy w przestrzeni działania śmigła (aby miał dobre chłodzenie) - są tam fabrycznie przygotowane dwa otwory. Gdyby rezystor nie posiadał otworów montażowych należy wykonać/kupić metalowe opaski i przy ich pomocy zamocować rezystor.

Mój rezystor posiadał specjalny uchwyt dzięki czemu wystarczyło tylko wsunąć go na osłonę chłodnicy.

Teraz należy sprawdzić poprawność działania całego układu. Montujemy osłonę chłodnicy (z nowym wentylatorem) na właściwym miejscu, podłączamy złącza elektryczne, podłączamy akumulator i wymuszamy ruch wentylatora.

UWAGA: Bardzo ważny jest kierunek obrotów silnika wentylatora. Właściwy kierunek obrotów kieruje strumień powietrza w kierunku chłodnicy (dmucha powietrzem na chłodnicę). Można to sprawdzić np. zapalając zapałkę i obserwując dym. Gdyby kierunek obrotów był niewłaściwy należy zamienić miejscami przewody wychodzące z silnika (1 z 2).

Jeżeli wentylator kreci się we właściwym kierunku możemy uznać "zabieg" za udany.

UWAGA!
Wszelkie przedstawione powyżej czynności wykonujesz na własne ryzyko. Autor nie ponosi żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody powstałe w wyniku zastosowania się do powyższych porad.